پاسخ به سوالات شرعی

قربانی مانند دیگر عبادات مأموریت شرعی و عبادی بوده لذا دارای قوانین و احکام خاصی می باشد که ذیلاً بیان میگردد:

حضرت زید بن ارقم ر ضی الله عنه روایت میکند که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) در رابطه به ثواب قربانی فرمودند که:

به مقابل هر موی آن (یک) ثواب و حسنه است صحابه کرام سؤال کردند که: گوسفند که پشم دارد چگونه است؟ فرمودند: به مقابل هر یک از پشم های آن یک حسنه است.

پس خیلی ها جای تأسف است که به بهانه اندکی، خود را ازین ثواب بی شمار، محروم سازیم.

قربانی عبارت از ذبح نمودن حیوان مخصوص، همراه نیت ثواب، در وقت مخصوص، میباشد.

پس برای این عبادت موارد سه گانه ی ذیل لازم است:

-1 عمل ذبح حیوان مخصوص

-2 به نیت ثواب

-3 در زمان مخصوص

که اگر هر یکی ترک شود قربانی نامیده نمی شود بدین معنی که اگر عمل ذبح و ر یختاندن خون نبود و گوسفندی را زنده صدقه نمود یا عمل ذبح صورت گرفت ولی به نیت ثواب نبود یا هر دو امر فوق انجام شد اما در زمان مخصوص نبود، قربانی گفته نمی شود.

قربانی دو قسم است:

/*<![CDATA[*/  /*]]>*/

-1 واجب:

به هر یک از سه طریق ذیل قربانی واجب میگردد:

الف: قربانی نظر نمودن غنی یا فقیر، قربانی را واجب میگرداند.

ب: خریدن فقیر حیوانی را جهت قربانی، سبب وجوب قربانی اش میگردد:

قربانی بر هر مرد و زن واجب است که واجد اوصاف ذیل باشد:

-1 اسلام

-2 عقل و بلوغ

-3 اقامت

-4 در ایام قربانی علاوه بر نیازمندی های اصلی خویش مالک نصاب باشد.

ج: بر غنی نذر و خریدن (جهت شکر نعمت و احیاء میراث حضرت ابراهیم خلیل علی نبینا و علیه الصلوة و السلام) قربانی واجب میگردد.

-2 نفل:

قربانی نمودن مسافر و فقیر بدون نذر یا خرید نفل میباشد. 1

قربانی وقت صحیح می شود، که دو شرط ذیل رعایت شود:

-1 حیوان در نظر گرفته شده برای قربانی، از عیوب مانع جواز قربانی، سالم باشد.

-2 اینکه قربانی نمودن در وقت مخصوص قربانی، صورت گیرد. 2

وقت و سبب قربانی از طلوع صبح روز اول عید الی قبل از شام روز سوم عید اما در جای که نماز عید خوانده میشود شرط است که بعد از نماز، قربانی ذبح شود و در جای که نماز عید خوانده نمی شود بعد از طلوع صبح روز اول عید، وقت ذبح است.

افضل برای ذبح قربانی در جای که نماز عید خوانده میشود بعد از نماز عید و در جای که نماز عید خوانده نمی شود بعد از طلوع آفتاب میباشد.

و بعد از این، تا نزدیک شام روز سوم، وقت باقی است هر زمانی که ذبح نماید جواز دارد.

ولی در روز اول و بعداً در روز دوم و سپس در روز سوم، افضل میباشد. و اگر در شب ذبح نماید مکروه است. 3

مسئله اول- اگر بعد از نماز و ذبح قربانی، معلوم شد که امام نماز را بدون وضو اداء نموده، نماز عود می گردد و قربانی صحیح می شود. 4

مسئله دوم- در جای که نماز عید خوانده می شود اگر قبل از نماز عید ذبح نمود قربانی محسوب نمی شود. لازم است که حیوان دیگری را بعد از نماز عید قربانی نماید. 5

مسئله سوم- مکان معتبر برای ذبح قربانی، وجود قربانی در آن مکان است، نه قربانی کننده: یعنی اگر قربانی کننده در جای بود که نماز عید خوانده می شد و قربانی ا ش در قریه بود که نماز عید خوانده نمی شد قربانی خود را قبل از ادای نماز در همان قریه ذبح نمود صحیح می شود، و اگر قربانی کننده در قریه بود که نماز خوانده نمی شد و قربانی ا ش در شهر بود و قربانی خویش را قبل از ادای نماز در همان قریه ذبح نمود صحیح نمی شود. 6

مسئله چهارم-: در آخر وقت ( آخر روز سوم) اگر فقیر غنی شد، مسافر مقیم، قربانی بر آنها واجب است و همچنین اگر شخص غنی و مقیم تا آخر وقت، قربانی نکرد و در آخر وقت سفر نمود یا فقیر شد یا فوت گردید وجوب قربانی از عهده ا ش ساقط می شود. 7

باید قربانی از حیواناتی باشد که قربانی آنها جایز باشد و آنها عبارت اند از:

-1 گوسفند 2- گاو و گاومش 3- شتر، به این تفصیل که: گوسفند، یک سال را تمام کرده باشد و گاو، دوسال را کامل کرده باشد و شتر، پنج سال را تمام کرده باشد و بره ای که عمرش از شیش ماه گذشته باشد و چنان قوی باشد که اگر در بین یک ساله ها باشد فرق نشود هم، جواز دارد. گوسفند برای یک نفر گاو و شتر از یک الی هفت نفر به آن شریک شده می تواند. 8

صفات قربانی سه نوع است 1- مستحب 2- مکروه 3- نا جایز.

مستحب است که قربانی هیچ عیب نداشته باشد چاقتر، بهتر و کلانتر باشد (اگر قوچی، سفید شاخدار و خصی شده باشد بهتر است). 9

-1 شق بودن گوش حیوان که از یک سوم بیشتر باشد.

-2 سوراخ بودن گوش حیوان.

-3 از سر گوش حیوان یک سوم و یا کمتر از آن، قطع باشد.

-4 از بیخ گوش حیوان ثلث و کمتر از آن قطع باشد.

-5 گوسفندی که موی هایش قطع شده (کل کرده شده) باشد.

-6 گوسفندی که در چشم آن کجی باشد.

-7 حیوان مجبوب (عاجز از جماع).

-8 حیوان عاجز از ولادت به خاطر سن بسیار و پیری. 10

-1 نابینا از هر دو چشم یا از یک چشم.

-2 لاغری که به استخوانش مغز نباشد.

-3 شل و یا لنگ که تا قربانگاه رفته نتواند.

-4 سر پستانهایش قطع یا خشک باشد.

-5 بینی اش قطع باشد.

-6 سر پستانهایش صدمه رسیده باشد که شیرش را قطع کرده باشد.

-7 حیوانی که مادر زاد (خلقتا) دنبه نداشته باشد.

-8 حیوان خنثی (نرو ماده).

-9 حیوانی که خراک آن کاملا مرداری باشد.

-10 حیوانی که هیچ دندان ندارد اگر اثرش باشد کفایت میکند.

-11 حیوان که مادر زاد (خلقتا) گوش ندارد.

-12 دیوانگی که از چریدن مانع شود.

-13 شکستگی شاخ که به مغز برسد.

-14 قطع بیشتر از یک سوم گوش ،دم، دنبه و زبان.

مسئله اول: اگر حین ذبح، قربانی به سبب اضطراب، معیوب شد ضرر ندارد. 11

مسئله: شخصی گوسفند خود را از عوض شخص دیگری به امر وی یا بدون امرش قربانی نمود جواز ندارد.

مسئله دوم: کسی قربانی شخصی دیگری را از عوض خود شخص بدون اجازه ی صریح آن، قربانی نمود صحت دارد.

مسئله سوم: کسی گاو یا شتر خود را از جانب خود و اولاد خود قربانی نمود اگر اولاد هایش صغیر باشند از طرف همه شان جائز است و اگر اولاد هایش بالغ بودند اگر بامر شان بود از طرف همه شان جائز است و اگر بدون امر شان بود قربانی همه شان نا جائز میباشد.

مسئله چهارم: مالک قربانی، قصاب را امر نمود که قربانیش را ذبح نماید، ولی قصاب به نیت قربانی خود، آنرا ذبح نمود، از طرف مالک محسوب می شود. 12

حیوانی که برای قربانی معین میگردد استفاده از شیر، پشم، موی، کار و سواری آن مکروه است.

و اگر قربانی تبدیل شود، جواز دارد همراه کراهیت ولی اگر قیمت اولی از قیمت دوم بیشتر بود، همان مقدار را صدقه نماید.

و قربانی اگر نسل آورد همراه مادرش ذبح شود و هیچ استفاده از آن درست نیست. 13

باید تقسیم گوشت قربانی در بین شرکاء از طریق وزن صورت گیرد نه به تخمین زیرا که حرام می شود. اگر در بالای هر قسمت، از پا چک و پوست گذاشته و تقسیم شود، تخمینی نیز صحت دارد.14

و مستحب است که گوشت قربانی به سه حصه تقسیم شود یک حصه صدقه به مساکین حصه دوم صرف مهمان و سوم ذخیره شود و پوست آنرا صدقه نماید یا به امور عام المنفعة مصرف شود.15

-1 باید هریک از شرکا نیت قربت (ثواب) داشته باشند در غیر آن، فاسد میگردد. مثلا یکی قصد گوشت دارد (نیت قربانی ندارد) یا نصرانی و یا غلام باشد، قربانی هیچ کدام صحت ندارد. 16

-2 سهم هر یک از شرکا از هفت یک کمتر نباشد. رد المحتار ص 200-

-3 بهتر است شرکت کننده گان همه نیت قربانی داشته باشند چه واجب چه نفل و اگر بعضی قصد اجرای دم احصار، حلق، جزای صید، متعه، قران و عقیقه داشته باشد نیز جواز دارد.

اما نزد امام ابو حنیفه رحمه الله اختلاف جهات مکروه می باشد. 19

-4 فقیر اگر گاو یا شتر جهت قربانی خرید، شریک گرفتن برایش جواز ندارد. 20

بهتر است که قبل از خریدن، شرکت صورت گیرد. و اگر یک نفر خرید و حین خریدن نیت داشت که بعدا شریک میگیرد مشکل ندارد. و اگر حین خریدن نیت نداشت، اما بعدا قصد شرکت نمود و شریک گرفت، جواز دارد، همراه کراهیت، این، در صورتی که بر خود واجب نکرده باشد ولی اگر در ذمه خود واجب نموده بود برایش جواز ندارد که شریک بگیرد و اگر باز هم شریک گرفت قربانی ها صحت دارد اما قیمت حصه های شرکا را باید (به فقرا) صدقه نماید. 21س

پا و ر قی ها

-1 هندی ج 5 ص 291-

-2 الفقه السلامی ج 4 ص 2709

3 - رد المحتار ج 5 ص 202 هندی ج 5 ص 295

-4 رد المحتا ر ج 5 ص 303 هندی ج 5 ص 295

-5 رد المحتا ر ج 5 ص 203 هندی ج 5 ص 295

-6 رد المحتار ج 5 ص 202 هندی ج 5 ص 296

-7 رد المحتار ج 5 ص 200 – هندی ج 5 ص 293

-8 رد المحتار ج 5

-9 هندی ج 5 ص 300-

-10 رد المحتار ج 5 ص 207- الفقه الا سلامی ج 4 ص 273

-11 رد المحتار ج 5 ص 207

-12 هندی ج 5 ص 302

-13 هندی ج5 ص 300-

-14 رد المحتار ج 5 ص202-

-15 رد ج5 ص 208

-16 رد المحتار ص 207 -- 208-

-17 رد المحتار ص 200

-18 هندی ص 305

-19 رد المحتار ج 5 ص 207

-20 رد المحتار ج 5 ص 304

-21 هندی ص 304-

انجمن اجتماعی و فرهنگی امام محمد غزالی رح

انجمن اجتماعی و فرهنگی امام محمد غزالی رح

درباره من